Τι μπορεί να αναμένεται από τις συνομιλίες του Ντάρμπαν;

Νίμο Μπάσεϊ. Photo: Right Livelihood Award Foundation.

[In English at (Αγγλική εκδοχή σε) http://links.org.au/node/2585.]

του Νίμο Μπάσεϊ

Μαρξιστική Σκέψη, τόμος 4, Ιανουάριος-Μάρτιος 2012, σελ. 416, 13€

Ερ.: ΤιρόλοθαπαίξουνηΔράσηγιαταΠεριβαλλοντικάΔικαιώματα (Environmental Rights Action, ERA) καιηΔιεθνήςΦίλωντηςΓης (Friends of the Earth International, FEI) στηΔιάσκεψητουΟΗΕγιατηνΚλιματικήΑλλαγή (COP17) στοΝτάρμπαν; Για τι θα πιέζετε;

ΑΠ.: Αν και υπάρχει ένα γενικά χαμηλό επίπεδο προσδοκιών από τη Διάσκεψη των Μερών (Conference of Parties, COP17), τη βλέπουμε ως μια μεγάλη στιγμή για να σταθούμε πλάι στους πληττόμενους λαούς και το περιβαλλοντικό κίνημα δικαιοσύνης και να καλέσουμε για τη δημιουργία ενός καθεστώτος χειρισμού του κλίματος που καταλαβαίνει το βάθος της κρίσης και το ότι οι επιπτώσεις ήδη εκδηλώνονται. Θα πιέσουμε τις ρυπογόνες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές στην πηγή και όχι μέσω των αντισταθμιστικών ωφελημάτων και σχετικών μηχανισμών της αγοράς που βοηθούν τους ρυπαντές να κερδίζουν από τη ζημιά που κάνουν. Θα πιέσουμε για νομικά δεσμευτικούς στόχους μείωσης των εκπομπών ώστε να εξασφαλιστεί ότι η αύξηση της θερμοκρασίας θα κρατηθεί κάτω από 1,5°C από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα. Η ERA θα απαιτήσει την αναγνώριση και καταβολή του συσσωρευμένου κλιματικού χρέους από αιώνες εκμετάλλευσης και αποικισμού της ατμόσφαιρας.

H FEI θα φέρει ιδιαίτερα στο φως τις αρνητικές επιπτώσεις των αγορών άνθρακα, της βρώμικης ενέργειας, των υδατοφρακτών, των αγροκαυσίμων, των φυτειών βιομηχανικής γεωργίας – όλων χρηματοδοτούμενων άμεσα ή δυνητικά μέσω των αγορών άνθρακα. Θα τονίσει, επίσης, τις αρπαγές γης και τα συναφή θέματα. Οι λεπτομέρειες της εστίασής μας βρίσκονται ακόμη σε επεξεργασία. Όπως γνωρίζετε, έχουμε ομάδες μελών σε 76 χώρες και κάθε μια από αυτές είναι αυτόνομη, έτσι επενδύουμε χρόνο και ενέργεια σε διαβουλεύσεις. Θα ακούσετε τα λεπτομερή σχέδιά μας, όταν είναι έτοιμα.

Ερ.: Κρίνοντας από την έκβαση της COP16 στο Κανκούν, Μεξικό, η απόκτηση μιας πολυμερούς συμφωνίας με την οποία οι πλέον κατηγορούμενοι για την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις ζημιές που προκαλούν σε εκείνους που πλήττονται περισσότερο, είναι απίθανο να συμβεί στο COP17 στο Ντάρμπαν της Νότιας Αφρικής. Αλλά αν αυτό αναμένεται να συμβεί, γιατί το γεγονός του Ντάρμπαν εξακολουθεί να είναι σημαντικό για τους ακτιβιστές για κλιματική δικαιοσύνη;

ΑΠ.: Έχετε δίκιο να λέτε ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε ένα δίκαιο αποτέλεσμα από το Ντάρμπαν. Παρ’ όλα αυτά, το Ντάρμπαν θα είναι μια μεγάλη στιγμή για να εντείνουμε τις εκστρατείες κατά του business-as-usual τρόπου με τον οποίο έχουν διεξαχθεί οι διαπραγματεύσεις. Το Ντάρμπαν έχει μια πλούσια ιστορία που θα εμπνεύσει το κίνημα για κλιματική δικαιοσύνη να γίνει ισχυρότερο. Θυμηθείτε ότι η μη βίαιη αντίσταση του Γκάντι γεννήθηκε λίγο-πολύ στο Ντάρμπαν. Μερική από την πιο έντονη οργάνωση κατά του απαρτχάιντ, επίσης, εμφανίστηκε στο Ντάρμπαν. Για την ώρα το Ντάρμπαν είναι το κέντρο του ακτιβισμού περιβαλλοντικής δικαιοσύνης στη Νότια Αφρική. Αυτό δεν έχει συμβεί τυχαία. Το Ντάρμπαν έχει μερικές από τις πιο μολυσμένες γειτονιές της χώρας, με ιδιαίτερα ρυπογόνα διυλιστήρια και χημικά εργοστάσια.

Η αυξανόμενη οργή στους δρόμους του Ντάρμπαν θα εμπνέει το κίνημα δικαιοσύνης για το κλίμα. Για μένα, η ανάγκη να αντισταθούμε στην προγραμματισμένη έρευνα για αργό πετρέλαιο στα ανοικτά των ακτών του Ντάρμπαν, μια πράξη που είναι βέβαιο ότι θα τρίψει αλάτι στα υπαρκτά τραύματα, δίνει μια πρόσθετη ώθηση.

Ερ.: Υποθετικά μιλώντας, ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα βασικά στοιχεία μιας δίκαιης παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα και γιατί;

ΑΠ.: Να κάνουμε τους ρυπαντές να δεχτούν την περικοπή των εκπομπών στην πηγή και στο βαθμό που απαιτείται από την επιστήμη για να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας κάτω από 1,5°C. Ένα καθεστώς εθελοντικών στόχων απλά θα μεταφραστεί σε ψήσιμο της Αφρικής και καταβύθιση των μικρών νησιωτικών κρατών.

Ερ.: Σε άλλες εκδηλώσεις του COP, οι ακτιβιστές συσπειρώθηκαν εναντίον λύσεων βασιζόμενων στην αγορά, όπως ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης (Clean Development Mechanism, CDM). Από τι είδους “ψεύτικες λύσεις” θα πρέπει να φυλασσόμαστε στο Ντάρμπαν και γιατί;

ΑΠ.: Το Ντάρμπαν κατά πάσα πιθανότητα θα βασιστεί στην ίδια αναξιόπιστη CDM. Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πιο φαύλες μορφές του REDD (Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation in Developing Countries, Μείωση Εκπομπών από την Αποψίλωση και Υποβάθμιση των Δασών στις Αναπτυσσόμενες Χώρες), που θα εντείνουν τις ήδη ανησυχητικές αρπαγές γης στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Πράγματι, θα πρέπει να περιμένουμε την προσθήκη της δέσμευσης άνθρακα στο έδαφος στην ημερήσια διάταξη. Αυτό θα βοηθήσει τους κερδοσκόπους να ξεκινήσουν ένα σχέδιο αρπαγής γης που θα ωθήσει τους μικρής κλίμακας αγρότες σε περισσότερο ή λιγότερο άγονη γη, εξασφαλίζοντας έτσι μια αύξηση της πείνας και του υποσιτισμού σε ευάλωτες κοινότητες.

Ερ.: Ο παγκόσμιος Βορράς θα πιέζει για την “πράσινη οικονομία”: Σε ποιο βαθμό είναι αυτό το “πράσινο” το χρώμα του δολαρίου, και ποια θα πρέπει να είναι τα συστατικά μιας πραγματικής πράσινης οικονομίας;

ΑΠ.: Αυτή είναι μια φαινομενικά αστεία, αλλά σοβαρή ερώτηση. Η έννοια της πράσινης οικονομίας που προωθείται μέσα από τις συζητήσεις του “Ρίο+20 Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη” (Rio+20 United Nations Conference on Sustainable Development) και τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα είναι πρoκάλυψη για το πράσινο ξέπλυμα. Θα βοηθήσει σκούρους τομείς όπως του πετρελαίου και των χημικών να ισχυρίζονται ότι είναι πράσινοι ξεκινώντας κάποια συμβολικά έργα. Η “πράσινη οικονομία” είναι μια συζητήσιμη έννοια που χρειάζεται προσεκτική εξέταση, αλλιώς αυτό που θα έχουμε είναι η αγνόηση της εγγενούς αξίας της φύσης και η διαμόρφωση πλασματικών ανταλλακτικών αξιών πάνω στα φυσικά συστήματα για το κέρδος και σε βάρος του λαού.

Ερ.: Μπορείτε να μας δώσετε κάποια πρόσφατα παραδείγματα όπου έχετε δει τις εδαφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Αφρική; Γράψατε πρόσφατα για τις πλημμύρες στη Νιγηρία. Ποια άλλη μαρτυρία προκύπτει και ποιος ήταν ο αντίκτυπος;

ΑΠ.: Η ξηρασία και ο λιμός στο Κέρας της Αφρικής είναι ένα πολύ σαφές παράδειγμα. Οι τραγικές συνέπειες μπορούσε όλες να αποφευχθούν αν οι εμπλεκόμενες χώρες είχαν αναπτυχθεί και οικοδομήσει μηχανισμούς αντοχής και προσαρμογής. Σε μια περίοδο τριών ετών είχαμε ανομβρία, αλλά οι κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα παραμένουν τυφλά σε αυτό. Οι αναλυτές έβλεπαν ότι λόγω αύξησης της θερμοκρασίας του Ινδικού Ωκεανού, η βροχή που θα έπρεπε να πέσει πάνω στη γη πέφτει πλέον κυρίως στον ωκεανό. Αυτό είναι ένα σαφές σήμα για περισσότερες καταστροφές στο μέλλον.

Η απώλεια συγκομιδών και οι κακές σοδειές αποτελούν σαφή μαρτυρία, ήδη παρατηρημένη σε ορισμένες περιοχές.

Η ερημοποίηση επηρεάζει τουλάχιστον 13 πολιτείες της Βόρειας Νιγηρίας και αυτό επεκτείνεται. Η διάβρωση των ακτών λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας είναι μια πραγματικότητα.

Ερ.: Η ιδέα του κλιματικού χρέους –το οποίο οι ανεπτυγμένες χώρες που έχουν προκαλέσει την καταστροφή του περιβάλλοντος οφείλουν στις αναπτυσσόμενες χώρες– έχει προωθηθεί από τη Βολιβία και τα προοδευτικά κινήματα της κοινωνίας των πολιτών. Αλλά την ίδια στιγμή το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, δανείζει χρήματα στις αναπτυσσόμενες χώρες για προσαρμογή, που εμπλέκουν αυτές τις χώρες παραπέρα στο χρέος. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό;

ΑΠ.: Οι χώρες έχουν κάνει το ζήτημα της προσαρμογής της χρηματοδότησης ένα σημαντικό σημείο των διαπραγματεύσεων για το κλίμα, με τις προτάσεις και τα σχέδια για χρηματοδότηση του κλίματος να αποσπούν τεράστιο, ατέλειωτο χρόνο. Το κλιματικό χρέος έχει γίνει ένα σημείο της καμπάνιας των ακτιβιστών για την περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη εδώ και αρκετό καιρό. Η προώθηση της ιδέας από χώρες όπως η Βολιβία δείχνει μια δυνατότητα οικοδόμησης περισσότερων σημείων συμφωνίας μεταξύ κρατών και πολιτών. Το κλιματικό χρέος αποτυπώθηκε επίσης ως ένα σημαντικό αίτημα στο Συνέδριο των Λαών του Κόσμου για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μητέρας Γης, που πραγματοποιήθηκε στην Κοτσαμπάμπα, Βολιβία, τον Απρίλιο του 2010.

Αν το κλιματικό χρέος γίνει αποδεκτό και καταβληθεί, θα διορθώσει πολλές ιστορικές αδικίες, θα προσφέρει κεφάλαια για την προσαρμογή και την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας σε ευπαθή εδάφη και έθνη / περιοχές. Θα βοηθούσε επίσης τους εκμεταλλευτές και τους ρυπαντές να αναζητήσουν έντιμους τρόπους επιχειρηματικής δράσης και σχέσεων με τους άλλους. Θα απαιτούσε μια επανεξέταση των παγκόσμιων λογιστικών βιβλίων μας. Θα έδειχνε ότι οι λεγόμενες φτωχές χώρες έχουν δανείσει και επιδοτήσει τις πλούσιες χώρες και ότι οι “πλούσιες” χώρες είναι στην πραγματικότητα τα έθνη οφειλέτες. Το ζήτημα του δανεισμού χρήματος προς τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προσαρμογή δεν θα προέκυπτε καθώς η πληρωμή του χρέους θα αρκούσε και θα άφηνε πιθανά πλεόνασμα.

Στην πραγματικότητα, η όλη ιδέα της προσαρμογής, χωρίς να συγκρατηθούν οι αιτιακοί παράγοντες που προάγουν το πρόβλημα με το οποίο τα έθνη πρέπει να προσαρμοστούν είναι απαράδεκτη. Η θέση φαίνεται να είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για την κλιματική αλλαγή και ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσαρμοστούμε σε αυτήν. Ο θεμελιώδης οδηγός του επιχειρήματος είναι το business as usual. Αυτό έχει κάνει κάποιους να βλέπουν την κλιματική αλλαγή όχι ως κρίση, αλλά ως μια επιχειρηματική ευκαιρία.

Ερ.: Η Βολιβία έχει εκδώσει μια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Μητέρας Γης και καθιέρωσε ακόμα ένα υπουργείο υπεύθυνο για την προστασία των δικαιωμάτων αυτών. Ποια είναι η πιθανότητα παρόμοιων διακηρύξεων στην Αφρική, και τι θα χρειαστεί για να το κάνουμε αυτό να αποδώσει;

ΑΠ.: Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να επικροτήσουμε τη Βολιβία για την λήψη αυτών των μέτρων. Για πολλούς ανθρώπους τα δικαιώματα της Μητέρας Γης είναι κάτι ιδεαλιστικό και μη πρακτικό. Ακόμη και η έννοια δημιουργεί εμπόδια που πολλοί δεν μπορούν να διασχίσουν, λόγω της υπεροχής των εκατέρωθεν νομικών συστημάτων στον κόσμο. Όταν ακούν για τα δικαιώματα της φύσης ή τα δικαιώματα της Μητέρας Γης, αναρωτιούνται πώς μπορεί η Μητέρα Γη να ζητά την προστασία των δικαιωμάτων της. Αν βλέπαμε τους εαυτούς μας ως παιδιά της Γης, που ανήκουν σε αυτήν και δεν την κατέχουν, το επιχείρημα αυτό δεν θα έπρεπε να ανακύπτει. Τα παιδιά μπορούν να μιλήσουν για τη μητέρα τους.

Τα αφρικανικά έθνη θα κάνουν παρόμοιες διακηρύξεις; Η απάντησή μου σε αυτό είναι ναι. Μπορεί να αργήσουν, αλλά η αναγνώριση των δικαιωμάτων της Μητέρας Γης παρέχει μία από τις καλύτερες πλατφόρμες για την υπεράσπιση του αφρικανικού περιβάλλοντος. Θα παράσχει τη βάση για τους πολίτες να καταπολεμήσουν τις καταστροφικές ενέργειες στις χώρες τους. Για την ώρα, ακόμη και τα περιβαλλοντικά δικαιώματα είναι απλά εθνικοί στόχοι σε ορισμένα εθνικά συντάγματα και δεν είναι νομιμοποιημένα από το δίκαιο. Αυτή είναι η περίπτωση με τη Νιγηρία, για παράδειγμα. Η καλύτερη επιλογή για την αναζήτηση δικαιοσύνης είναι μέσω της χρήσης του Αφρικανικού Χάρτη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Δικαιωμάτων των Λαών, που έχει επικυρωθεί από πολλές αφρικανικές χώρες.

Η Βολιβία προωθεί εξίσου την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Μητέρας Γης από τα Ηνωμένα Έθνη. Εάν και όταν αυτό υιοθετηθεί, τα αφρικανικά έθνη τελικά θα μεταστραφούν να εξετάσουν και να αποδεχθούν την εν λόγω πλατφόρμα. Αυτή είναι μια ευκαιρία για τα κοινωνικο-πολιτικά, περιβαλλοντικά και άλλα κινήματα στην ήπειρο να προπαγανδίσουν την υιοθέτηση αυτού του σημαντικού και θεμελιώδους δικαιώματος.

Ερ.: Οι προηγούμενες συναντήσεις για το κλίμα, όπως η Κοπεγχάγη το 2009 και το Κανκούν το 2010, έχουν αντιμετωπίσει έντονη κριτική για την τάση να φιμώσουν τις φωνές των χωρών του παγκόσμιου Νότου και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πιστεύετε ότι αυτή η κατάσταση θα βελτιωθεί στο Ντάρμπαν, ή θα είναι “business as usual”;

ΑΠ.: Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής έχει βαπτίσει το COP17 “COP των λαών”. Περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί. Ελπίζω ότι αυτές οι φωνές θα είναι πολύ δυνατές στο Ντάρμπαν. Θα ακουστούν; Αυτό είναι ένα άλλο ερώτημα. Στην Κοπεγχάγη, μας έπνιξαν. Στο Κανκούν ήμασταν διεσπαρμένοι. Στο Ντάρμπαν μπορεί να υπάρχει ένα άλλο διαρθρωτικό εμπόδιο που το έξυπνο νεοφιλελεύθερο σύστημα είναι πάντα ικανό να υψώνει. Θα εκπλαγούμε ευχάριστα αν οι δεσπόζουσες φωνές επιτρέψουν σε άλλες φωνές να αρθρωθούν και να ακουστούν.

Ερ.: Ενώ ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου Νότου αντιμετωπίζει τις ίδιες προκλήσεις σε σχέση με την αλλαγή του κλίματος, είναι συχνά δύσκολο να επιτευχθεί η πολιτική ενότητα και να μιλά με μια φωνή. Βλέπετε να προκύπτουν ισχυρές πολιτικές ενώσεις μεταξύ των χωρών γύρω από το θέμα, ή είναι πιθανό οι χώρες να πιέζουν για τις δικές τους θέσεις;

ΑΠ.: Οι ισχυρές πολιτικές ενώσεις τελικά θα προκύψουν, όχι όμως στο Ντάρμπαν. Θα εξακολουθούν να υπάρχουν έθνη εκεί έξω με σπασμένα τύμπανα διασφαλίζοντας ότι θα ακουστούν παράταιρες μελωδίες. Το παιχνίδι αυτών των παραβατών των συνθηκών είναι ότι ζουν με ψίχουλα που πέφτουν από τα τραπέζια των ισχυρών χωρών. Είναι λυπηρό ότι στη θέση των στάσεων αρχών για τη δικαιοσύνη και την ισότητα, οι ηγέτες του Νότου προτιμούν να προσκυνούν τα ισχυρά έθνη, να απλώνουν άδεια δοχεία για ψίχουλα και να φορούν την “ευπάθειά” τους ως παράσημο. Οι χώρες θα είναι ευτυχείς να κληθούν στα λεγόμενα πράσινα δωμάτια και να δεχτούν προσφορές βοήθειας ή κάποιας άλλης ενίσχυσης.

Τούτου λεχθέντος, πρέπει να συμφωνηθεί ότι έχουν καταβληθεί προσπάθειες από την κοινωνία των πολιτών για να δείξουν στα υπάρχοντα διαπραγματευτικά μπλοκ τη σύγκλιση των αναγκών τους και γιατί θα έπρεπε να είναι ενωμένοι για το καλό του πλανήτη. Δυστυχώς, τα έθνη φαίνεται να κλίνουν προς στενά συμφέροντα που δεν αντικατοπτρίζουν ακόμη τις επιθυμίες της μάζας των πολιτών τους. Φαίνεται ότι οι ισχυρές, ενωμένες φωνές θα προκύψουν όταν οι ηγέτες μάθουν να ακούν τους οδηγούμενους.

Ερ.: Πώς θα περιγράφατε το γενικό επίπεδο της κατανόησης της κλιματικής αλλαγής στο πλαίσιο των υπηρεσιών της κυβέρνησης που είναι επιφορτισμένες με την εκπροσώπηση των πολιτών τους στο COP17;

ΑΠ.: Δυστυχώς το επίπεδο κατανόησης της κλιματικής αλλαγής στις κυβερνητικές υπηρεσίες δεν βασίζεται σε μια αυστηρή εξέταση και κατανόηση των θεμάτων. Ακόμη και όταν υπάρχουν εξαιρετικοί τεχνοκράτες και διαπραγματευτές στο εσωτερικό των κυβερνήσεων, ένα πύρινο τείχος φαίνεται να υπάρχει μεταξύ αυτών και των πολιτικά αρμόδιων. Αυτή η παραφωνία διαγράφει αυτά που μπορεί να έχουν αποκτηθεί από τη χρήση των διαθέσιμων γνώσεων σε τέτοιες υπηρεσίες. Αυτό συμβαίνει μερικές φορές, επειδή οι τεχνοκράτες αναπτύσσουν τη γνώση σε βάθος χρόνου. Επίσης, χτίζουν σχέσεις με τις ευαισθητοποιημένες κοινωνίες των πολιτών που εμπλουτίζουν τη δεξαμενή πόρων τους σε βάθος χρόνου. Οι φορείς χάραξης πολιτικής και οι υπουργοί από την άλλη μεριά έχουν λιγότερη εμπειρία στη δουλειά, αλλάζουν συχνά και μπορεί να αντιπροσωπεύουν στενά συμφέροντα που δεν συμπίπτουν με εκείνα των πολιτών. Αυτό θα εκδηλωθεί για μια ακόμη φορά στο COP17, δυστυχώς.

Ερ.: Κατά την άποψή σας, πόσο επιτυχείς ήταν οι αφρικανικές κοινωνίες των πολιτών και οι κυβερνήσεις στη δημοσιοποίηση των προκλήσεων γύρω από την κλιματική αλλαγή στην ευρύτερη κοινωνία σε όλη την ήπειρο;

ΑΠ.: Ομάδες πολιτών μέσα από καμπάνιες, κινητοποιήσεις και συναντήσεις κοινοτήτων έχουν κάνει καλές προσπάθειες για δημοσιοποίηση των προκλήσεων του κλίματος. Έχω γνώση των προσπαθειών που καταβάλλονται από τη νεολαία και τα παιδιά, καθώς και από ομάδες γυναικών. Πολύ περισσότερα πρέπει να γίνουν από την κυβέρνηση. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να αιφνιδιάζονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι για τις τεράστιες προκλήσεις που πέφτουν στο δρόμο τους. Πολύ περισσότερη δουλειά απομένει να γίνει σε όλα τα επίπεδα.

Ερ.: Ποιος θα είναι ο ρόλος της Αφρικανικής Ένωσης στη συνάντηση;

ΑΠ.: Η Αφρικανική Ένωση θα έπρεπε να έχει ένα κεντρικό ρόλο στη συνεργασία για την επίτευξη των προσδοκιών των λαών της Αφρικής στη διάρκεια της συνδιάσκεψης. Η Αφρική είναι η λιγότερο έτοιμη να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από τις κλιματικές καταστροφές. Ωστόσο δεν είναι σαφές ότι η Αφρικανική Ένωση θα είναι χρήσιμη στη συνδιάσκεψη. Οι πληροφορίες που έχουν προκύψει από πηγές όπως η WikiLeaks έχουν δείξει πόσο διαβρωμένοι είναι μερικοί ηγέτες της Αφρικανικής Ένωσης στις προσπάθειες για την κλιματική αλλαγή. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε αισιόδοξοι ότι η Αφρικανική Ένωση θα προωθήσει μια ισχυρή και βασισμένη σε αρχές θέση που θα βοηθήσει την ήπειρο. Μπορούμε να περιμένουμε να ακούσουμε λόγους για φιλανθρωπία και όχι σαφείς απαιτήσεις για το χρέος του κλίματος που πρέπει να καταβληθεί και για να σταματήσουν τα πλούσια έθνη να οξύνουν τις συγκρούσεις στην ήπειρο που μειώνουν παραπέρα την ικανότητά μας να σταθούμε στις προκλήσεις του κλίματος.

Ερ.: Ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και γενικά οι συζητήσεις γύρω από την κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με την κλιματική αλλαγή τείνουν να επικεντρώνονται στην ατομική χρήση, είναι συχνά η δραστηριότητα των εταιρειών που ευθύνεται για ένα σημαντικό κομμάτι της χρήσης ενέργειας σε εθνικό επίπεδο. Τι περιθώριο θα έχει η COP για τη συζήτηση της εταιρικής κατανάλωσης ενέργειας;

ΑΠ.: Αυτή η συζήτηση θα γίνει έξω, στο δημόσιο χώρο της κοινωνίας των πολιτών. Αυτοί είναι οι χώροι όπου θα οικοδομηθούν δράσεις για το μέλλον. Εκεί θα ανιχνευτούν τα θεμελιώδη αίτια της κλιματικής αλλαγής και θα διατυπωθούν πραγματικές λύσεις, όπως η πίεση για ένα μετα-εξορυκτικό πολιτισμό. Στο εσωτερικό της COP η έμφαση θα παραμείνει στο πώς θα δοθούν στις εταιρείες οι καλύτερες συνθήκες για επενδύσεις. Θα είναι ο χώρος για τη φθηνότερη πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια για τις επιχειρήσεις. Θα επιδιώξουν και, ενδεχόμενα, θα εξασφαλίσουν τη βάση για περισσότερα ορυκτά καύσιμα και συναφείς μοχθηρές επιδοτήσεις εγγυημένες από τις εταιρείες που έχουν σύμμαχό τους την Παγκόσμια Τράπεζα, να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αρχιτεκτονική χρηματοδότησης του κλίματος. Θα είναι μια πλατφόρμα για τη διατύπωση περισσότερων αντισταθμίσεων άνθρακα και μηχανισμών εμπορίας που θα επιτρέπουν στις εταιρείες να εντείνουν τη ρυπογόνα κραιπάλη τους, ενώ συσσωρεύουν τα κέρδη τους από την οικολογική και ανθρώπινη δυστυχία που αφήνουν στο πέρασμά τους.

Πρόσφατα ο ΟΗΕ ξεκίνησε τη διαδικασία για τη δέσμευση των οκτώ μεγαλύτερων εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο στην παροχή συμβουλών για το πώς να διευρυνθεί η πρόσβαση μέσω συνεταιρισμών του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα που ο ΟΗΕ θεωρεί ως λύση για την ενεργειακή ένδεια στον κόσμο. Ο χώρος θα παρέχει τη σωστή ατμόσφαιρα “οικονομικού κινδύνου-ανταμοιβής” για τις εταιρείες και θα συμβάλει στην εδραίωση της θέσης των υφιστάμενων εταιρειών ενέργειας και πολλών άλλων που πρόκειται να έρθουν.

Ερ.: Πολύ όμοια με τις απειλές που τίθενται από τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς σε σχέση με το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων, οι ακτιβιστές είναι όλο και πιο δύσπιστοι όσον αφορά την εταιρική υποστήριξη που δίνεται σε δραστικές τεχνολογικές λύσεις, όπως η γεωμηχανική του ουρανού. Θα υπάρξει συζήτηση αυτών των επικίνδυνων τεχνολογιών στο COP;

ΑΠ.: Θα υπάρξουν πιθανόν συζητήσεις των επικίνδυνων τεχνολογιών στο COP ιδιαίτερα όπου προχωρήσουν σε συζητήσεις σχετικά με νέα είδη REDD. Μπορεί να μην αναφέρουν τον όρο γεωμηχανική, αλλά γενικά οι συζητήσεις θα ανοίξουν το δρόμο για πιστώσεις άνθρακα που θα αποκτηθούν μέσω της αποθήκευσης άνθρακα στο έδαφος, για παράδειγμα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν προσπάθειες για να προωθηθούν οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες στο περιβάλλον της Αφρικής, με το πρόσχημα της παροχής προσαρμοσμένων στο κλίμα καλλιεργειών που μπορούν να αντέξουν σε σοβαρά καιρικά φαινόμενα. Οι ψευδείς ισχυρισμοί της σύγχρονης βιοτεχνολογίας συνεχίζονται αμείωτοι, οδηγούμενοι από τεράστια επιχειρηματικά συμφέροντα και κυβερνήσεις που τους γυαλίζουν τα παπούτσια τους.

Θα υπάρξουν ειλικρινείς και έντονες συζητήσεις γι’ αυτές τις επικίνδυνες τεχνολογίες στην COP, αλλά, και πάλι, αυτά θα είναι κυρίως έξω. Μια μεγάλη πρόκληση γι’ αυτή και τις μελλοντικές συναντήσεις είναι πώς να οικοδομήσουμε μια σύγκλιση μεταξύ του μέσα και του έξω. Πράγματι, πώς να κάνουμε το έξω μέσα, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να είναι του λαού, από το λαό και για το λαό.

[Η παρούσα συνέντευξη εμφανίστηκε σε ειδικό τεύχος του African Agenda και του Pambazuka News, εκδομένο από το Third World Network-Africa. Ο Nnimmo Bassey είναι νιγηριανός ακτιβιστής οικολόγος και ποιητής. Πρόεδρος του Friends of the Earth International και διευθυντής του Environmental Rights Action, έχει τιμηθεί για την οικολογική δράση του με το Right Livelihood Award. Πηγή: Links International Journal of Socialist Renewal, http://links.org.au/.]

Μαρξιστική Σκέψη τόμος 4

Ιανουάριος-Μάρτιος 2012, σελ. 416, 13€

Δελτίο Τύπου

Κυκλοφόρησε ο τόμος 4 της Μαρξιστικής Σκέψης.

Ξεχωριστή θέση στον τόμο κατέχει η συνέντευξη της Σοφίας Σακοράφα για την πολιτική κατάσταση και τις προοπτικές της Αριστεράς. Ακόμη, περιέχονται αναλύσεις για τα κινήματα, τις διεθνείς και εσωτερικές εξελίξεις, πολιτικά και κοινωνικά θέματα, κ.ά., ενώ από αυτό το τεύχος καθιερώνεται ένα αναλυτικό Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων με τη συνεργασία της «Επιτροπής Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ».

Ο τόμος περιλαμβάνει δυο σημαντικά αφιερώματα, στην περιβαλλοντική κρίση και το γερμανό φιλόσοφο Χέγκελ.

Με αφορμή τη διεξαγόμενη αυτές τις μέρες συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στο Ντάρμπαν, δίνεται μια σφαιρική εικόνα της κατάστασης, των επιπτώσεων και των προοπτικών σχετικά με το κλίμα. Περιλαμβάνονται κείμενα των Ου. Τσάβες (ομιλία στην Κοπεγχάγη 2009), Ν. Μπάσεϊ (Ντάρμπαν), Λ. Φλέναντι (καπιταλισμός και περιβαλλοντική κρίση), Μ. Ζέρβα (Φουκουσίμα), Κόσμος Χωρίς Πολέμους & Βία (πυρηνική ενέργεια), Γ. Τόλιου (διατροφική κρίση), Δ. Αναστασιάδη (βιοποικιλότητα), Ι. Άνγκους & Σ. Μπάτλερ (υπερπληθυσμός), Κ. Σκορδούλη και Τζ. Μπ. Φόστερ (μαρξισμός και οικολογία), καθώς και μια σύνοψη των πορισμάτων της Αναφοράς της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του 2007.

Η συμπλήρωση το Νοέμβριο 180 χρόνων από το θάνατο του Χέγκελ δίνει την αφορμή για μια αναφορά στη σκέψη του μεγάλου στοχαστή και την επίδρασή του στη γένεση του μαρξισμού. Ο αναγνώστης θα βρει δυο κλασικές μελέτες των Πλεχάνοφ και Λούκατς και κείμενα των Σ. Σέγιερς, Α. Μπλούντεν, Α. Φάνγκμαν και Χ. Κεφαλή.

Τα περιεχόμενα του τόμου συμπληρώνουν μια ιστορική μελέτη του Τζ. Ρίντελ για την Κλάρα Τσέτκιν, δυο αναφορές στην τέχνη (Μάικλ Τζάκσον και Χαριτίνη Ξύδη) και βιβλιοκριτικές.

Σημειώνουμε τέλος ότι από τη νέα χρονιά η Μαρξιστική Σκέψη γίνεται 3μηνιαία, σε μια προσπάθεια καλύτερης και εγγύτερης επαφής με τις εξελίξεις και την επικαιρότητα.

Marxist Thought, vol. 4

January-March 2012, pp. 416, 13€

Press Release

Volume 4 of the Greek theoretical journal Marxist Thought has been released presently. The volume contains two important tributes, on the environmental crisis and the German philosopher Hegel.

Taking occasion from the recent UN conference on climate change in Durban, we present an overview of the present situation, consequences and perspectives on the climate. Included are texts of Hugo Chavez (speech in Copenhagen 2009), N. Bassey (on Durban), L. Flenady (capitalism and environmental crisis), M. Zervas (Fukushima), World Without Wars and Violence (nuclear energy), G. Tolios (food crisis), D. Anastasiadi (biodiversity), I. Angus & S. Butler (overpopulation), K. Skordoulis and J. B. Foster (Marxism and ecology), and a summary of the findings of the 2007 report by the Intergovernmental Panel on Climate Change.

The 180th anniversary, in November, since the death of Hegel, gives us a chance to examine the great thinker’s thought and his influence on the genesis of Marxism. The reader will find two classical studies of G. Plekhanov and G. Lukacs and texts by S. Seyers, A. Blunden, A. Fangmann and Chr. Kefalis.

A special place in the volume belongs to the interview of Sofia Sakorafa on the political situation and prospects of the left in Greece. Furthermore, the reader will find analyses about social movements, international and domestic developments, political and social issues, etc. Finally, this issue introduces an analytical Bulletin of Social Developments in collaboration with the “Committee for Study and Documentation of the Parliamentary Group of SYRIZA”.

The contents of the tome include also John Riddell’s historical study on Clara Zetkin, two articles on art (Michael Jackson and Charitini Xidi) and book reviews.

Let us note that with the beginning of the new year, Marxist Thought becomes three-monthly, in an effort to achieve better and closer contact with developments and news.